AŞİL TENDİNOPATİSİ NEDİR ?
Aşil Tendonu, vücuttaki en kalın ve en sağlam tendondur. Yaklaşık olarak 1 ton çekme gücündeki kuvvete dayanıklıdır. Bu kadar güçlü olduğu bilinmesine rağmen aşil tendonu, literatürde en sık hasarlanan tendon olarak bildirilmiştir. Gelişmiş ülkelerde, 1970’li yıllarda tüm tendon hasarlarının %50’sinin Aşil Tendonu’nu kapsadığı bildirilmiştir. Bu hasarlar sıklıkla spor müsabakalarında gerçekleşmektedir ve ilk iki sırada, futbol ve atletizm yer almaktadır.
Aşil (Grekçe; Achilleus, Fransızca; Achille), eski Yunan şairlerinden Homeros’un, Truva Savaşı’nı anlatan İlyada adlı eserinde (yaklaşık olarak M.Ö. 800) yazıldığı üzere, ölümlü bir baba olan Peleus ile bir tanrıça olan Thetis’in oğlu olan yarı tanrı bir karakterdir. Annesi Thetis oğlunu ölümsüzlük nehri olarak bilinen Styx’de yıkarken elini suya değdirmemesi öğütlendiği için, onu sol topuğundan tutup suya batırmıştır. Aşil’in yıkanırken topukları suya değmediği için yalnızca oradan vurulursa öleceğine inanılmaktadır. Pek çok farklı efsane anlatılsa da en çok söylenene göre Aşil, Truva savaşında Truvalı prens Paris tarafından sol topuğundan zehirli okla vurularak öldürülmüştür. Bu yüzden ayak topuğunda yer alan tendona “Aşil Tendonu” adı verilir.
Aşil Tendonu’nun ortalama uzunluğu 15 cm’dir ve 11-26 cm arasında değişir. Uzunluğu kişinin boyuyla doğru orantılıdır. Kalınlığı, başlangıç hizasında ortalama 6.8 cm (dağılım 4.5-8.6 cm) iken, orta mesafelerinde giderek azalır ve burada ortalama 1.8 cm’ye (dağılım 1.2-2.6 cm) kadar düşer. Orta mesafesine kadar yassı olan tendon alt ucuna doğru giderek yuvarlaklaşır ve topuk kemiğine bağlanma yerine 4 cm mesafe kala tamamen yuvarlak bir tendon şeklini alır. Daha sonra tekrar bir miktar genişleyerek ve yassılaşarak bir delta şeklinde topuk kemiğinde sonlanır.
Aşil Tendonu’nun lifleri tamamen dik olarak sıralanmamıştır ve değişken derecelerde spiralleşme göstermektedir. Kas liflerinden başladığı yer ile kemiğe tutunduğu yer arasındaki mesafe yaklaşık 90 dereceye kadar spiral şeklinde bir yapılanma gösterir. Bu rotasyon ve spiralleşmenin derecesi, her iki kasın birbirine kaynaştığı pozisyon tarafından belirlenir. Eğer bu iki kasın kaynaştığı yer daha uçta yer alıyorsa, rotasyon derecesi daha fazladır. Spiralleşme aynı zamanda damarsal yapıların bir miktar daralmasına neden olsa da mekanik açıdan bazı avantajları vardır. Bu spiralleşme tendon gevşek bir pozisyondayken tendonun daha az bükülmesine, gergin durumdayken de daha az yapısının bozulmasına olmasına neden olur. Bu yapı, tendonu hem daha sağlam kılar, hem de lifler arasındaki sürtünmenin daha az olmasını sağlar.
Aşil Tendonu her ne kadar vücuttaki en kalın ve en sağlam yapıdaki tendon olsa da kanlanması nispeten kısıtlı kaynaklardan olmaktadır. Bu özellik, Aşil tendonu’nun problemlere ve kopmalara yatkın bir hale getirmektedir. Yaşın ilerlemesi ile beslenmesi daha da bozulan Aşil Tendonu’nun ileri yaşlarda sorunlara daha açık hale gelmektedir.
Aşil Tendinopatisi, daha çok atletlerde karşılaşılan aşırı kullanmaya bağlı bir problemdir. Nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte aşırı kullanma, tendonun kötü kanlanması, esneklik azlığı, genetik yapı, cinsiyet, yaş, boy ve ağırlık, dış ayak bileği dengesizliği ayak önü içe yamulması, yürüme sırasındaki dışa meyilli topuk vuruşu ve aşırı ayak arkı bozukluğu, ayak bileği hareketliliğinde azalma, alt bacak dizilim bozuklukları, gibi teoriler üzerinde durulmuştur. Kuvvetli bir fiziksel aktivite sırasında tendonun üzerine aşırı yüklenilmesi, esas zarar verici uyarı olarak kabul edilir. Aşırı koşma, antrenman yoğunluğunda ani artış, koşu zeminindeki değişiklikler, spor öncesi yetersiz ısınma ve germe, koşu sırasında kas gruplarının senkronize olmayan hareketi ve kötü ayakkabı kullanımı suçlanan nedenler arasındadır. Daha sıklıkla görüldüğü spor dalları orta ve uzun mesafe koşuları içeren; tenis, badminton, voleybol ve futboldur. Üst düzey koşucularda, yıllık tendon yapılarının yıpranma oranı %7-9
olarak bildirilmiştir.
Aşil Tendinopatisi'nin erken evresinde; tendon yaygın olarak şiş ve ödemli olup özellikle tendonun orta 1/3'u¨nde dokunmayla duyarlılık ve ısı artışı gözlenir. Sabahın ilk adımlarında veya yürüme başlangıçlarında huzursuzluk belirgin olup ısındıkça azalır. Özellikle sporla ilgilenen kişilerde en önemli sorun bu nedenle sportif aktivitelerinin kısıtlanmasıdır.
DOiT Konforlu Yaşam Merkezi’nde detaylı olarak değerlendirilen sporcular, uzman ekibimiz ile birlikte mümkün olan en hızlı şekilde spora dönüş aktivitelerine hazırlanırlar.