OSTEOARTRİT ve EKLEM KORUMA TEKNİKLERİ

Osteoartrit (OA) huzursuzluk, sertlik, şişlik, eklem stabilitenin bozulması ve eklem çevresi kasların zayıflığı ve küçülmesi ile seyreden fiziksel fonksiyonlarda bozulma ve yaşam kalitesinde azalmaya neden olan kronik bir eklem problemidir.

Tahrip olmuş eklem problemini tasvir edenolan osteoartrit halk arasında kireçlenme olarak bilinmektedir. 50 yaş üzerindeki kişilerde en sık görülen eklem problemidir. Osteoartrit vücuttaki herhangi bir eklemi etkileyebilir. En sık etkilediği eklemler eller, kalça, diz ve omurgadır.

Osteoartrit neden oluşur?

Bazı eklemlerin neden daha çok etkilendiği kesin bilinmemektedir. Ancak osteoartrit gelişme riskini artıracak bazı faktörler vardır. Bunlar:

Yaş:Osteoartrit orta ve ileri yaşın rahatsızlığıdır. 40 yaşından önce görülmesi nadirdir. Yaşlanma ile eklem kıkırdağında değişiklikler oluşur buna bağlı olarak dayanıklılığı azalır. Bu nedenle yaş ilerledikçe osteoartrit görülme sıklığı artar.

Cinsiyet: Kadınlarda osteoartrit gelişme ihtimali daha yüksektir. Buna sebep olarak hormonal düzensizlik ve doğurganlık olarak gösterilmekte fakat tam olarak kesinliği kanıtlanmamıştır.

Kalıtımsal faktörler:Kıkırdak içeriğindeki maddeler kalıtımsal olarak belirlenmektedir. Bu nedenle de özellikle el Osteoartrit'inde kalıtımsal faktörlerin rol oynadığı artık bilinmektedir.

Yıpranma ve aşınma (mekanik faktörler):Yıllar içinde oluşan tekrarlayıcı küçük travmalar eklemin yük taşıma yeteneğini bozmakta ve kıkırdak yıkımına neden olarak osteoartrite yol açmaktadır. Özellikle kilolu kişilerde diz gibi yük alan eklemlerde osteoartrit gelişimi buna bağlıdır.

Kemik ve eklemi etkileyen diğer hastalıklar: Gut, Romatoid artrit, diabetik nöropati, paget hastalığı, septik artrit ve doğuştan kalça çıkığı gibi hastalıklar osteoartrit gelişme riskini artırırlar.

Osteoartrit Semptom ve Bulguları

Eklemde huzursuzluk: En belirgin semptom genellikle el, diz ve kalça eklemlerinde şiddetli rahatsızlıklar meydana gelmesidir.

Sertlik: Osteoartritten muzdarip kişi, yataktan kalkarken ya da belirli bir yerde bir süre oturduktan sonra hareket etmekte güçlük çeker.

Şişkinlik ve uyuşma: Bir ya da birden fazla eklemde meydana gelen etkilenmler o bölgede hissizleşmeye neden olabilir.

Çatlaklar: Kişi, osteoartritli eklemi hareket ettirmeye çalışırken sürtünme ya da çatlama hissi yaşar.

Diz, ayak, el ve kalça eklemlerinde rahatsızlık hissi.

Krepitasyon: Eklemlerden gelen ses şikayeti

Tedavi Yöntemleri

Osteoartritte hazırlayıcı faktörlerin elemine edilmesi, hasta eğitimi, istirahat, egzersiz, eklem koruma yöntemleri, kilo kontrolü, fizyoterapi ve rehabilitasyon gibi birden çok yöntem bir arada kullanılabilir. Bugün ki yazımızda da eklem koruma tekniklerinden bahsedeceğiz.

Eklem Koruma Teknikleri

Eklem koruma teknikleri OA’lı kişiler için kullanılan teknik ve araç gereçlerle eklem üzerindeki mekanik stresleri azaltmak, eklem çevresindeki şokları absorbe etmek ve güçlü bir kassal destek sağlamak için tasarlanmıştır. Eklem koruma teknikleri hareket paternlerinin değiştirilmesi, aktivitelerin ve çevrenin modifiye edilmesi ve yardımcı araç gereçler gibi ergonomik yaklaşımların kullanımı ile rahatsızlığı, hareketsizliği azaltmayı ve fonksiyonları düzeltmeyi hedefler. Egzersizlerin uygun sınırda yapılması, zorlayıcı pozisyonlarından uzak durulması, harcanacak kuvvet ve efor miktarı mümkün olduğunca azaltılması, olanaklar dahilinde küçük kas grupları dışında büyük ve kuvvetli kas-eklem gruplarının kullanılması genel prensiplerdendir.

-Tekrarlı aktivitelerden kaçınılması, aktivite uzun ve tekrarlı ise dinlenme sürelerinin olması. Örneğin; uzun süre yazı yazılacaksa her 10 dakikada 1-2 dakika ara verilmesi

-Ellerin sıkılmaması, dinlenme sırasında ellerin düz ve açık tutulması, bu amaçla gerektiğinde geceleri germe eldivenlerinin giyilmesi

-Oturmadan ayağa kalkarken ellerin üzerine yük verilmemesi

-Alet saplarının çapı arttıkça tutma sırasında gereken parmak kuvveti azalacağı için, tutamak saplarının kalınlaştırılması veya araya bir ped yerleştirerek tutma işleminin yapılması

-Ağır cisimleri taşımaktan kaçınması, cisimlerin kaldırılması yerine itme, kaydırma veya yuvarlama yapılması

-Ağır objeler kaldırılırken mümkün olduğunca her iki elin birlikte kullanılması

-Cisimleri taşırken parmakların kullanılması yerine avuç içi ve ön kolların kullanılmasını tercih edilmesi

-Gün içinde el bileği ve parmakların açma-kapama şeklinde hareket ettirilmesi

-Klavye kullanırken el bileğinin dinlendirilmesi

-Vibrasyon veren aletlerin tercih edilmemesi ya da zorunlu durumlarda en fazla 1 saat süreyle kullanılması

-Eğer eklemler ağrılı ise dinlenme ve aktiviteler için uygun splintlerin giyilmesi

-Ağrılı dönemlerde splint, araç-gereç modifikasyonu ve önerileri için fizyoterapistle görüşülmesi şeklinde özetlenebilir.